De toekomst is nu
Wat wil jij later worden? Ik had zelf werkelijk geen idee. Op de basisschool kregen we een boek, ik kan het in mijn hoofd nog zo uittekenen. Het had een rode harde kaft met allemaal afbeeldingen van wat je kon worden, brandweerman, politie, dokter, piloot, enz. Binnenin was dan elk beroep een apart hoofdstuk met de omschrijving hoe geweldig het allemaal wel niet was. Het was schijnbaar belangrijk, want er werd flink aandacht aan besteedt, er werd heel druk gedaan over de toekomst, je moet wel je huiswerk maken, dat heb je nodig voor later, anders kon je niks worden. Hmmzz dat leverde wat wrijving op hier en daar, ik had namelijk helemaal geen zin in huiswerk.
Als we wat ouder zijn dan gaan we werken voor ons pensioen, of we zetten wat geld opzij ‘voor later’. Je hoort het vaker om je heen in gesprekken: ,,Als ik ooit nog eens een dag minder kan gaan werken dat ga ik dit of dat doen’’. Of: ,,Misschien als ik geld opzij zet dan kan ik een jaar eerder stoppen met werken en mijn dromen na jagen”. Ik denk dat iedereen dit soort uitspraken wel herkent.
Als je er nog iets meer afstand van kunt nemen kun je wellicht zelfs herkennen dat we zelf het meest van onze tijd of in het verleden leven, of bezig zijn met de toekomst, maar dat we zelden bezig zijn om te ervaren dat NU het enige moment is dat we daadwerkelijk hebben. Het verleden is voorbij en de toekomst bestaat (nog) niet.
Als iemand aan je vraagt: ,,vertel eens wat over jezelf”, dan omschrijven we of identificeren we ons met dat wat we hebben meegemaakt, onze opvoeding, gebeurtenissen, opleiding, hoe onze ouders ons behandeld hebben, hoe onze trauma’s ons gevormd hebben en meer van dit soort ervaringen. Ik hoop dat we het erover eens kunnen zijn dat dit allemaal onze geschiedenis is, ons verleden.
Of we leven juist in de toekomst, dat wat alleen nog maar in ons hoofd bestaat, of onze fantasie als je het zo wilt noemen. Na deze opleiding, of straks als we verhuisd zijn of later als ik groot ben of als ik dit of dat bereikt heb, dan…
Maar wat we overslaan is het enige moment wat we daadwerkelijk hebben. En dat is NU. In dit artikel wil ik daar iets verder op ingaan. Wat bedoelen we er precies mee?
Wat bedoelen we met de toekomst is nu?
Wat bedoelen we met de toekomst is nu? Bedoelen we ermee dat onze beslissingen nu zorgen voor hoe de toekomst eruit ziet? Dat we nu een soort zaadje poten voor later? Of bedoelen we er iets anders mee? Misschien bedoelen we dat de toekomst al bestaat, dat het ons ‘lot’ is of dat de toekomst reeds vast staat op een andere tijdlijn of dimensie?
Het is een hele serieuze vraag, die heel veel mensen bezig houdt en die altijd al heel veel mensen heeft bezig gehouden, daarom leuk om eens op een aantal zaken nader in te gaan.
Wat is tijd?
Allereerst, wat is tijd? Tijd is iets waarmee wij een afstand tussen twee momenten meten, om van het ene moment naar het andere moment te gaan moet je een periode overbruggen en dat noemen we tijd. Om van deze plek waar je nu bent naar een andere plek te gaan, moet je een bepaalde afstand afleggen (een beweging), wat tijd zal kosten. We kunnen nu ook zeggen tijd is een beweging van de ene plek, het ene moment, naar het andere. Tijd kan ook gebruikt worden om gebeurtenissen chronologisch te ordenen, door er een tijd aan vast te hangen kun je het ene moment voor of na het andere moment plaatsen (ordenen).
Wat ook tijd is, is de hele afstand (beweging) die afgelegd is van vroeger tot nu, met hierin alle tradities, kennis, ervaringen, gebeurtenissen die we meenemen van generatie op generatie enz. De hele beweging van dit enorme verleden, wij identificeren ons ermee en wij denken dat wij dat zijn geworden, dat wij door dat alles zo zijn geworden, kun je me volgen? Wij zijn verleden tijd, we zijn een verzameling van herinneringen en dragen dat met ons mee. Zonder deze herinneringen denken we dat we niet bestaan, want wie zijn we dan als je dat alles weg zou nemen? Wij zijn verleden tijd, het verleden zijn herinneringen, je bent nu de hele verzameling van je herinneringen (je verleden). Dat is een feit, of je het nu leuk vindt of niet. Al deze herinneringen, of ze nu plezierig zijn of niet, hebben we meegenomen het heden in. Zonder die herinneringen zou er geen inhoud zijn aan ons bestaan. Wij zijn dus herinneringen, een opeenhoping van kennis, reacties, acties, oordelen, gevoelens en emoties, acceptatie enz. Dat hele proces wat tot stand is gekomen, niet alleen biologisch, maar ook subjectief, is wat we nu zijn. Wij als mensheid zijn dit geworden na 40, 50 duizend jaar, al die eeuwen, al die tijd heeft ons gebracht tot NU. Snap je wat ik bedoel? Het is heel simpel, het is dus ook de toekomst als we op dezelfde voet verder gaan.
Het verleden is ook de toekomst als je op dezelfde voet verder gaat.
Een voorbeeld over oude stammen (oer oude tribes). Die bestaan al sinds het begin der tijden. Ik behoor tot die stam en jij behoort tot die stam. Het bestaat nog steeds in sommige landen, Afrika bijvoorbeeld, misschien heb je er wel eens een documentaire over gezien. Maar eigenlijk bestaat het gewoon nog in ieder land, we noemen het alleen anders nu, namelijk Nationalisme. Het is nog steeds hetzelfde. Het verdeelt mensen door vasthouden aan eigen overtuigingen en alles aan gebruiken wat er bij hoort. Dus ben je het met me eens dat dat hele ‘verhaal’ van hoe een stam, een land, een ras, een natie of welk stuk je dan ook verdeeld van de rest, dat die verdeling gebaseerd is op historie, op ervaringen, op geschiedenis en dus verleden tijd is?
En als je nu dan al die tijd terug kijkt naar die 40-50 duizend jaar dat we hier op aarde rond lopen, wat is er dan wezenlijk veranderd? Dan zijn we toch bijna feitelijk nog hetzelfde? Natuurlijk is er de technologische ‘vooruitgang’, kunnen we praten met iemand aan de andere kant van de wereld en is er internet etc. Maar de boodschap die we doorgeven is nog steeds dezelfde (hoe is het?) Psychologisch, subjectief zijn we nog steeds dezelfde mensen, het is eigenlijk nog steeds heel primitief. Dus wat we nu zijn is het verleden en dat is wat we nu zijn, maar ook dat wat we na een jaar zijn, of twee jaar zijn als we zo doorgaan, snap je? Technisch gezien zijn we dan misschien veranderd, maar inwendig, in onze kern, op wat franjes na misschien, zijn we nog steeds even barbaars, even primitief.
We kunnen dus concluderen dat tijd heeft ons niet veranderd, zien jullie dit ook? Evolutie heeft de psyche niet veranderd, in tegendeel. ‘Evolutie’ maakt de psyche sterker. Het is het resultaat, de opeenhoping van herinneringen, van nationaliteiten, van rassen, van politieke verschillen en religieuze verdeeldheid. We hebben oorlogen, we hebben verdeeldheid, we hebben massa vernietigingswapens, we haten elkaar, we concurreren elkaar kapot, zijn boos op elkaar en zoeken constant naar een vervulling van onze behoeften buiten onszelf. Zo is het altijd geweest en zo zal het dus ook altijd zijn als we op deze voet verder blijven gaan. De toekomst is wat we nu zijn! Dus de toekomst is nu!
Is het mogelijk om dat dan zo radicaal te veranderen, dat we helemaal geen tijd toestaan. Begrijp je wat ik bedoel? Tijd zal ons niet veranderen, tijd heeft ons niet veranderd, de evolutie heeft ons niet veranderd. Al de opgerichte organisaties hebben ons niet veranderd, de wetten hebben ons niet veranderd, de politiek heeft ons niet veranderd, al de religies hebben ons niet veranderd, noem maar op, het lijden, zelfs het lijden wat we eren en herdenken, en waarvan we zeggen dat deze tijden nooit meer mogen herleven, het heeft ons niet veranderd.
Dus als je naar tijd kijkt om te veranderen, als je naar morgen kijkt om dan te veranderen, dan is dat nutteloze hoop.
Wat is dan die verandering waar we naar streven? Wat is het stukje verandering van het moment nu naar dat moment in de toekomst? Ik ben dit, ik zal dat zijn. Ik zal dat zijn is dan de toekomst, veroorzaak door een verlangen, een verlangen wat de essentie is van iets willen. Eigenlijk zeggen we, ik doe iets ‘later’, ik zal later wel veranderen, of ik zal iets bereiken op een later moment, ik zal geleidelijk aan veranderen, beetje bij beetje. Alles hiervan impliceert dat we op zoek zijn naar tijd om te veranderen.
Wat zou er veranderen wanneer er geen tijd is?
Maar wat zou er veranderen wanneer er geen tijd is? Begrijpen jullie me? We zeggen: ik zal veranderen, ik zal iets worden, ik ga knallen, ik zal floreren, ik zal gelukkig zijn, ik zal liefhebben.
In werkelijkheid gaan we gewoon door met het herhalen van ons verleden in de hoop dat tijd ons zal veranderen, maar dat is niet zo. Al die duizenden jaren al niet. Al die tijd heeft geen diepe impact op ons wezen gehad, dus het is nutteloze hoop om jezelf voor te houden dat enige tijd in de toekomst deze verandering teweeg zal brengen.
Dus is er een manier om helemaal geen tijd toe te staan om te veranderen? Die verandering betekent dan iets wat er was en is écht beëindigen. Eindigen en niet weten wat er gaat gebeuren want wat er zou kunnen gebeuren is nog steeds hoop, is tijd, toekomst en zo verder. Is het mogelijk om bijvoorbeeld jaloezie of haat direct, volledig te beëindigen zodat het nooit meer bestaat? Ja!
Daarom is het heel belangrijk om de aard van de tijd te begrijpen. Tijd is een beweging, zoals eerder uitgelegd. En tijd is nodig om een taal te leren, om een vaardigheid te leren, tijd is noodzakelijk om een afstand met je fiets af te leggen, tijd is nodig om samen een huis te bouwen. Maar psychologisch, subjectief, als we denken in termen van tijd en verandering zal er nooit verandering komen.
Dus is het mogelijk om morgen niet te hebben en op die manier naar het leven te kijken?
Ja! Die toekomst is nu!